Het was augustus 2011 dat ik toeschouwer was van al het moois in en rondom het Guggenheim museum in Bilbao. Zo was ik onder andere toeschouwer van het sculptuur van Richard Serra dat zich Matter of Time laat noemen. Ik kwam binnen in de hal van het museum, het hart. Hier zijn veel natuurlijke en warme materialen terug te vinden, zandkleurig ?marmer?. Eenmaal op de eerste verdieping keek ik uit op een langwerpige witte ruimte. Hier bevinden zich de roestige organische vormen, het lijkt wel een uit elkaar gevallen skelet… een routing want er lopen mensen door het organische stramien heen. Het trok mijn aandacht en ik besloot om weer naar beneden te gaan om het van dichtbij te bekijken. Ik zag dat andere mensen hun route hadden vervolgd door het sculptuur heen, en snel volgde ik hun voetstappen. Het trikkert op dit moment heel erg omdat je niet ziet waar je voorganger blijft, ik werd nieuwsgierig naar het vervolg van mijn pad. Ook werd er geluid gemaakt door de bezoekers door hun stem te gebruiken of door het sculptuur aan te raken. Dit gaf nog eens een extra ervaring en dat wilde ik zelf ook uitproberen. Omdat het roestige en hoge organische platen zijn had ik geen idee waar ik me bevond en hoe lang mijn pad nog was. Omdat ik deel mocht nemen aan het kunstwerk, iets specifiek beleefde, is het me denk ik sterk bijgebleven.

Richard Serra > De toeschouwer wordt in het werk van Serra deelnemer. Het beïnvloed de ruimte en de ruimtebeleving.

Richard Serra werkte om in zijn levensonderhoud te voorzien in een lokale staalfabriek, hier deed hij zijn eerste ervaringen op in de omgang met staal. Dit verklaart waarom hij graag met dit materiaal werkt. Maar hoe is Richard Serra te werk gegaan? Hoe is hij tot dit werk gekomen? Hoe is hij zijn onderzoek gestart, en hoe is dat proces verlopen?

De titel “matter of time” gaat dus over tijd. Chronologische tijd van het begin tot het eind van de routing. Maar ook over de Belevings tijd die je tijdens deze wandeling hebt, die duurt veel langer, blijft zich afspelen etc.

Zijn fascinaties gaan over ruimte. Hoog, laag…breed, smal. Maar ook over geluid en vooral over tijd.

Hij zou zijn onderzoek kunnen zijn gestart door te kijken wat voor geluid er komt kijken bij het materiaal staal. Daarnaast zou hij verschillende ruimtes kunnen zijn gaan opzoeken. Een steegje, een grote hal… een ruimte dat toeloopt of juist breder wordt. Terwijl hij die ruimtes bezoekt test hij denk ik ook het geluid uit en ervaart hij wat er terugkaatst etc. Hij zou zijn routes kunnen zijn gaan timen, ook dit weer in combinatie met geluid, trillingen etc. Hoe lang duurt een trilling en wat voor effect heeft dat op mij bijvoorbeeld.

Ik denk dat het begin dus vooral gaat over het uitproberen en het zelf ervaren.

Maar waar komen die fascinaties vandaan? Ik denk dat dit erg persoonlijk is. Maar hoe brengt hij zijn werk dan aan de man, hoe zorgt hij ervoor dat dit werk in het Guggenheim geexposeert wordt? Ik denk doordat hij heeft bewezen met kleine installaties dat het indrukwekkend kan zijn deel te mogen nemen aan dit sculptuur. Uittesten, uittesten uittesten…?!

TEKST 1:
MATTER OF TIME BY RICHARD SERRA

TEKST 2: ITZIAR OKARIZ

TEKST 3: PROBLEEMSTELLING

Presenteer jouw uitgangspunt en probleemstelling omtrent de opdracht van het Havenbedrijf en de Minor aan de hand van de volgende deelopdrachten, zoals je er NU over denkt en mee omgaat:

1. Wat is volgens jou de opdracht van het Havenbedrijf aan jullie, de Minorstudenten? Ben duidelijk en zo concreet en precies mogelijk. Formuleer je antwoord als een vraag.

Zou er nagedacht kunnen worden over het veraangenamen van de publieke ruimte voor bezoekers, studenten en de werkende mensen op het RDM terrein zodat men er graag (tijdelijk) zou willen verblijven. Kan de band tussen bewoners van Heijplaat en het RDM daarnaast worden verbeterd?

2. Wat wil jij (of, als je samenwerkt: wat willen jullie) nu, op dit moment met deze opdracht of probleemstelling? Vertel over:

a) Jouw rol: Hoe is jouw rol daarin (dienend, autonoom, iets anders)?

Ik denk dat we deze opdracht zeker als richtlijn zullen blijven gebruiken gedurende het project. Het is een erg brede vraag dus de invulling daarvan kan nog alle kanten op. Ik zie deze opdracht dan ook niet echt als een probleem maar meer als een verbetering of toevoeging aan het RDM terrein. Door de brede vraag was er de mogelijkheid vrij te observeren en informatie gaan verzamelen.

b) Wat is jouw belangrijkste probleemstelling, onderwerp of uitgangspunt t.a.v. de vraag van het Havenbedrijf en het gebied van de RDM-Campus?

Verblijf is erg in ons hoofd blijven hangen. Zou tijdelijk verblijf, tijdelijke invulling van de plek eventueel langer kunnen plaatsvinden of zelfs langdurig verblijf kunnen worden? De publieke ruimte vind ik een uitdaging. De publieke ruimte in combinatie met de al reeds gevulde loodsen etc vind ik een interessante combinatie.

c) Waarom: waarom vind je deze probleemstelling, dit onderwerp of uitgangspunt interessant? Misschien ook voor anderen, zo ja, wie dan?

Het is interessant omdat er nu weinig gebeurt op het terrein, als we het hebben over verblijf. Dit zou een nieuwe dementie kunnen geven aan het gebied.
Persoonlijk vind ik de multifunctionele en dus tijdelijke indeling van de loodsen destijds een mooi gegeven. Dit zou ik graag willen combineren met tijdelijkheid en verblijf. De indeling van zo’n gebied moet makkelijk te veranderen zijn om optimaal gebruik te kunnen maken van de ruimte.

d) Strategie: hoe werk je je deze probleemstelling, dit onderwerp of uitgangspunt uit?

- Analyseren en in kaart brengen van het gebied
- Observeren van de het gebied, wat valt er op…
- Links leggen met eigen fascinaties > zintuigen, patronen.
- Referentie document opstellen
- Bestemmingsplannen bekijken
- Personen interviewen
- Fascinaties in kaart brengen met gebied.

etc etc.

3. Presenteer jouw probleemstelling als een statement over kunst in de openbare ruimte. Je statement is een A2 poster met tekst en beeld.

Zie bijlage.

TEKST 4: REFERENTIE PROJECT
ROBODOCK TREADMILL

LOCATIE:

Amsterdam – Docklandshallen - NDSM werf.

ONTWERPER:

2012 architecten – superuse studio’s

Team: Césare Peeren, Jos de Krieger, Pieter de Jong, Thijs Masthoff, Isis Hoos
Voor het Robodock festival heeft 2012 architecten ( SUPER – USE studio’s ) een middeleeuwse machine van oude kabel haspels. Bezoekers moesten kiezen welke van de drie doorgangen ze wilde nemen. Daarna moesten ze hun weg zien te vinden van de ingang naar het festival. Door het beklimmen van deze machine, zorgde het gewicht van de bezoeker ervoor dat de vorm ging bewegen en veranderen. Dit zorgde ervoor dat sommige bezoekers gecentrifugeerd werden of doorgangen werden versperd.

- See more at: http://superuse-studios.com/index.php/2006/10/robodock-2/#sthash.PSW8RnAU.dpuf

FORMAAT:

+- 15 m breed, 3 m hoog?

MATERIAAL:

Van oorsprong worden deze kabel haspels gebruikt om meters lange kabels te transporteren. Vaak worden deze haspels daarna buiten bewaard, na een aantal keren gebruiken beginnen de buitenste planken te rotten. Deze rottende haspels worden verzameld door de eigenaar. Deze haspels zijn onder andere van bedrijven die kabels produceren zoals: PIRELLI, TKF, NKF, DRAKA. Als ze genoeg rottende haspels hebben verzameld worden deze verkocht tussen de 5 en 10 euro.

Een haspels is gemaakt van drie verschillende componenten:

- twee ronde planken/platen
- Een aantal van ongeveer dezelfde lengte afgeronde planken van de binnenste cilinder.
- Ongeveer zes draadeinden die alles bij elkaar houden. ( het duurt ongeveer 20 minuten om een haspel te scheiden in deze delen.

Ervaring leert dat zelfs de rottende haspels nog steeds gebruikt kunnen worden voor tijdelijke projecten. Zo heeft Super Use Studio’s deze gebruikt voor een boot, de rottepont. En een volwassenen speeltuin: robodock nsdm.

TECHNIEK:

-

HEB JE HET IN HET ECHT GEZIEN?

Nee helaas niet.

WAT DEED HET MET JE?

-

EFFECT OP DE OMGEVING?

4 oktober 2006 Thomas van de Sandt

Robotmuzikanten, een bewegend klimrek van haspels, een theatrale hindernisbaan en overal het licht, de warmte en de geur van vuur… Op het Robodock-festival is weinig high-tech te vinden, maar de techniek prikkelt wel alle zintuigen.

Als de verslaggever van dienst even zijn biertje op tafel zet, spurt de tafel er direct vandoor. Als de tafel ook nog hevig begint te draaien en te schokken, is er geen redden meer aan. Opkijkend van het lege glas op de grond, ziet de verslaggever het lachende gezicht van Frank Barnes, die met een afstandbediening de tafel bestuurt.

De Engelsman studeerde werktuigbouwkunde in Berlijn en richtte daar het bedrijf Robocross op. Hij en zijn collega’s maken simpele robots uit schroot. De robots zijn hydraulisch of pneumatisch aangedreven en handmatig te bedienen. ‘Ik vindt het vooral leuk om robots te maken die mensen op het verkeerde been zetten’, zegt Barnes.

Daarmee is de ontwerper een typische artiest voor het Robodock-festival op de NDSM-werf in Amsterdam Noord. Het festival is een samensmelting tussen techniek en kunst en toont vele disciplines, waaronder theater, beeldende kunst, muziek, film, industriële installaties en technische experimenten. Op het festival is weinig high-tech te vinden, de techniek is vooral bedoeld om de toeschouwer te prikkelen. En daarbij is meer plaats voor een stoommachine, van energie voorzien door een kampvuurtje, dan voor de nieuwste robotica.

Festivaldirecteur Maik ter Veer is het daar overigens niet helemaal mee eens. ‘Marcel.li Antunez gebruikt in zijn voorstelling bijvoorbeeld state of the art techniek.’ Toegegeven, de pakken met bewegings- en geluidssensoren waarmee twee acteurs vijf robots en een animatiefilm aansturen, zijn in ieder geval inventief. En ook een twee meter hoge tesla-spoel, die tijdens een voorstelling blauwe bliksem door de ruimte laat knallen, maakt indruk.

Maar het gaat op een avondje Robodock toch vooral om die enorme werf, waarin overal wel wat valt aan te raken, kijken, luisteren, ruiken, proeven en voelen.

Bij de ingang van de werf klimmen kinderen en volwassenen in een groot klimrek, bestaande uit een draaiend en rollend radarwerk van gerecyclede houten kabelhaspels, aan elkaar gelast met metalen buizen. Verderop staat een koffiebakbrommer, waarbij de warmte en energie van de motor worden ingezet bij het maken van een kopje koffie. En boven de bar spuwen metalen draken vuur.

Met zo’n 12.000 bezoekers is Robodock ook dit jaar weer een succes. De editie van 2006 is net voorbij, maar Ter Veer is alweer met de volgende edities bezig. ‘Volgend jaar bestaan we tien jaar en nemen we waarschijnlijk ‘ritme’ als thema. Het jaar erop gaan we onze eigen Robodock-stad bouwen’, aldus de festivaldirecteur.

HET DOEL VAN HET WERK:

Het festival is een samensmelting tussen techniek en kunst en toont vele disciplines, waaronder theater, beeldende kunst, muziek, film, industriële installaties en technische experimenten. Op het festival is weinig high-tech te vinden, de techniek is vooral bedoeld om de toeschouwer te prikkelen.

Maar het gaat op een avondje Robodock toch vooral om die enorme werf, waarin overal wel wat valt aan te raken, kijken, luisteren, ruiken, proeven en voelen.

WAAROM IS HET GEMAAKT?

Ja waarom? Dan vraag ik me af…Waarom niet? Het hergebruiken van deze haspels vind ik een slimme oplossing.

WAT HEB JE AAN DIT WERK TEN AANZIEN VAN DE VOORTGANG VAN HET LOPENDE PROJECT EN ONDERZOEK?

Allereerst gebruikt Super-Use materiaal waar ik ook door geinspireerd ben geraakt tijdens het rondlopen om het RDM terrein. Vanuit daar ben ik op zoek gegaan naar een referentieproject. Dit project heeft meerdere aspecten die een goed voorbeeld zouden kunnen zijn voor ons eigen project.

Patronen van de haven in combinatie met een intense beleving van de haven (de zintuigen) is tot nu toe ons overkoepelende thema van het festival dat wij met zijn drieën willen neerzetten. In dit referentieproject gaat het ook heel erg om de ervaring en beleving.

Ook vond ik op de website van Super-Use informatie over het materiaal. Dus waar je het bijvoorbeeld zou kunnen vinden, wat het kost en hoeveel tijd het kost om het materiaal uit elkaar te halen en wat voor onderdelen je daar dan uit kunt halen.
De interactie die de bezoekers kunnen hebben met het object zie ik ook als een voorbeeld. Zo hebben ze gebruik gemaakt van de gaten die de vorm met zich mee heeft gebracht…eigenlijk gebruik gemaakt van een cadeautje. Zo zou ik ook graag te werk gaan.